ساماندهی خدمات‌رسانی به گردشگران خارجی در بیله‌سوار

پوپک قاسمی| بیله‌سوار - خبرنگار:


پایانه مرزی بیله‌سوار به عنوان دروازه بین‌المللی استان اردبیل محل ورود مسافران خارجی است، اما طی سال‌های اخیر همواره مشکلات زیادی برای این مسافران در آن وجود داشته است. این پایانه در حالی محل تردد بیش از یک میلیون نفر است که تاکنون برنامه‌ای برای ساماندهی مسافران در آن ارائه نشده و این کار برای توسعه صادرات و همچنین گردشگری استان از ضروریات به شمار می‌رود. 

مردم این منطقه بر این باورند که به دلیل اختلاف ارزش ریال و پول کشورهای همسایه می‌توانند هزینه‌ ارائه خدمات از جمله حمل و نقل و اقامت، فروش دارو و مواد خوراکی و... را چند برابر قیمت در نظر بگیرند؛ مساله‌ای که به شدت از سوی مسئولان رد و اعلام شده است که تمام تعرفه‌ها برای ارائه هرگونه خدمات به مسافران خارجی باید رعایت شود.

البته طی روزهای اخیر اداره کل راهداری و حمل‌ و‌ نقل جاده‌ای استان کارهایی برای برآورد اطلاعات در این زمینه انجام داده است که می‌تواند نویدبخش آغاز طرح‌های ساماندهی برای ارائه خدمات هرچه بهتر به گردشگران خارجی در پایانه مرزی اردبیل باشد. 


نبود اطلاعات برای مسافران خارجی 

یکی از مسافران جمهوری آذربایجان در اردبیل در گفت‌وگو با همشهری از سردرگمی در اولین سفر خود به اردبیل از مرز بیله‌سوار می‌گوید. «آینور عظیم‌آوا» بیان می‌کند: در اولین سفر خود به ایران در مرز بیله‌سوار شرایط چندان مناسبی نداشتیم و به دلیل این‌که قیمت‌های حمل‌ و ‌نقل و اقامت اطلاع‌رسانی نمی‌شود، مجبور شدیم مبلغ زیادی برای رسیدن به شهر اردبیل پرداخت کنیم.

وی با اشاره به این‌که برای مراجعه به پزشک به اردبیل سفر کرده است، بیان می‌کند: برای خدمات مختلف مانند حمل و نقل، اقامت، غذا و درمان قیمت‌های متفاوتی از سوی مردم اردبیل اعلام می‌شود. اگر هنگام ورود به این استان و به‌ویژه در پایانه مرزی بیله‌سوار ایستگاه‌هایی برای راهنمایی مسافران یا اعلام تعرفه‌های در این حوزه  وجود داشته باشد، دیگر دغدغه‌ای وجود ندارد و مسافران می‌‌توانند با نگرانی کمتری از حضور در ایران و اردبیل لذت ببرند.


ارائه خدمات کم‌هزینه به گردشگران خارجی عادلانه نیست

برخی اهالی استان البته نظر دیگری درباره مسافران خارجی دارند و معتقدند ارائه خدمات کم‌هزینه به آنها با توجه به تفاوت ارزش ریال با پول کشورهای آنها عادلانه نیست و باید این تفاوت با افزایش قیمت‌ها جبران شود. یکی از اهالی بیله‌سوار می‌گوید: کرایه‌ وسایل نقلیه از بیله‌سوار به اردبیل با توجه به ارزش پول جمهوری آذربایجان بسیار ناچیز است و منطقی نیست مبلغ یکسانی برای حمل‌ و ‌نقل ایرانی‌ها و خارجی‌ها در نظر گرفته شود. 

«سیاووش حیدری» با بیان این‌که این مسافران به دلیل ارزش بالای واحد پولی کشور خود همه داشته‌های ما را به قیمت ناچیز می‌خرند، می‌افزاید: در زمینه دارو نیز، در حالی که اهالی استان از خرید مایحتاج و هزینه درمان عاجزند، مسافران خارجی داروها را به راحتی خریداری و از کشور خارج می‌کنند.

«حسین شاهدی» از رانندگان سابق خط بیله‌سوار- اردبیل هم عنوان می‌کند: کرایه این مسیر 25 هزار تومان است ولی معمولا برای مسافران آذربایجان بیشتر گرفته می‌شود. در این مسیر 20 تا 25 دستگاه سواری به صورت دربستی حمل و نقل مسافران جمهوری آذربایجان را قبول می‌کنند و به همین دلیل نرخ مشخصی برای این تردد مسافران وجود ندارد.

با وجود این که مسئولان اعلام کرده‌اند هزینه‌های خارج از تعرفه دریافت نشود اما به دلیل این که مسافران با رانندگان برای استفاده دربستی توافق می‌کنند، رانندگان هم هر مبلغی را خودشان مایل باشند، به مسافران اعلام می‌کنند. البته گاهی مشکلاتی در این زمینه به وجود می‌آید اما تعرفه‌های اعلام شده از سوی مسئولان برای خود مردم استان است که آنها هم از خودروی دربستی استفاده نمی‌کنند و در مورد گردشگران خارجی این مساله وجود ندارد.

در این زمینه تعیین تعرفه‌های خاص از سوی مسئولان استان برای مسافران خارجی می‌تواند به رفع تنش‌ها - به خصوص میان رانندگان و این مسافران – کمک کند. با همه آنچه گفته شد، حضور مسافران خارجی در اردبیل - چه به دلیل گردشگری و چه استفاده از خدمات درمانی - بی‌شک فرصتی برای توسعه اقتصادی استان است و مسئولان باید برنامه‌هایی برای استفاده از این ظرفیت ارائه کنند. البته این کار باید به نحوی انجام شود که شهروندان  استان دچار مشکلاتی ازجمله نبود کالا‌های ضروری یا دارو شوند.


نتیجه پژوهش‌ها و برنامه‌های ساماندهی

تاکنون هیچ برنامه‌هایی برای ساماندهی ورود و خروج مسافران خارجی در پایانه مرزی بیله‌سوار وجود نداشته است، اما اخیرا جهاد دانشگاهی به عنوان نهاد پژوهشی استان با همکاری اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان تحقیقاتی در این زمینه انجام داده‌اند.

رئیس جهاد دانشگاهی در مورد نتایج این تحقیقات به همشهری می‌گوید: سالانه حدود یک تا 5/1 میلیون نفر در مرز بیله‌سوار تردد می‌کند. با احتساب این‌که 50 درصد این جمعیت وارد دیگر شهرهای استان می‌شوند، بر اساس برآورده‌های انجام شده 30 تا 40 درصد این سفرها با هدف گردشگری سلامت به استان انجام می‌شود.

«مهران اوچی» می‌افزاید: در بررسی‌های انجام شده، حتی رتبه بیماری‌های گردشگران سلامت که از پایانه مرزی بیله‌سوار وارد استان شده‌‌اند نیز برآورد شده است که بر اساس آن بیماری‌های قلبی و عروقی، گوارش و ناباروری در رتبه‌های اول تا سوم قرار دارند.

وی با اشاره به این‌که برنامه‌هایی برای ساماندهی پایانه مرزی در نظر گرفته شده است، اظهار می‌کند: قرار است در فاز اول 5 درصد تردد مسافری این پایانه ساماندهی شود. در این طرح حرکت و اقامت مسافر از مبدا تا مقصد طبق برنامه از پیش تعیین شده انجام می‌شود. این مسئول با بیان این‌که در صورت شروع و اجرای این برنامه ساماندهی، هر سال 5 درصد به جامعه هدف افزوده می‌شود، تاکید می‌کند: این ساماندهی می‌تواند 37 میلیارد تومان درآمدزایی برای استان داشته باشد.

اوچی به ضرورت برنامه‌ریزی برای اجرای فاز دوم و ساماندهی مسافران از مبدا تا مقصد اشاره می‌کند و می‌گوید: در وهله اول اگر بتوانیم مسافران را از نقطه مرزی تا مقصد ساماندهی کنیم، در ادامه می‌توانیم برنامه‌هایی هم برای ساماندهی خروج مسافر از استان (از محل اقامت تا مقصد) در نظر بگیریم. 


اجرای طرح‌های ساماندهی در پایانه مرزی بیله‌سوار 

مدیر‌کل راهداری و حمل ‌و ‌نقل جاده‌ای استان با بیان این‌که امسال 31 هزار و 287 تردد وسایل نقلیه اعم از کامیون، اتوبوس و سواری از طریق پایانه مرزی بیله‌سوار انجام شده است، اظهار می‌کند: در مجموع این تردد امسال افزایش 6 درصدی داشته است. 

«علی رحمتی» با اشاره به اجرای طرح‌های ساماندهی در مرز بیله‌سوار می‌گوید:‌ فاز دوم محوطه‌سازی این پایانه مرزی سال ۹۴ آغاز شد و با تامین اعتبارات از سازمان راهداری کشور، در روزهای پایانی سال گذشته به بهره‌برداری رسید. محوطه‌سازی، احداث نمازخانه، پارکینگ مسقف، رویه بتنی و ساختمان اداری در ۹ هکتار در این طرح در دستور کار قرار داشت. 

این پروژه توانسته است به بهبود کمی و کیفی خدمت‌رسانی به مسافران داخلی و خارجی استان منجر شود. رحمتی ادامه می‌دهد: پایانه مرزی بیله‌سوار جزو ۵ پایانه برتر کشور است و تلاش می‌کنیم ارائه خدمات در آن با هدف توسعه حمل‌ و‌ نقل برون‌مرزی و گردشگری خارجی افزایش پیدا کند.

رحمتی درباره برخی انتقادات گردشگران جمهوری آذربایجان نسبت به دریافت هزینه‌های خارج از عرف بیان می‌کند: این مسافران ترجیح می‌دهند خودروها را در اختیار بگیرند که گاهی همان رانندگان کارهای هماهنگی، معرفی پزشک و نوبت‌گیری را هم برای این گردشگران انجام می‌دهند. در این باره قیمت‌ها توافقی پرداخت می‌شود و نمی‌توان نسبت به دریافت مبلغ بیشتر رانندگان را مواخذه کرد. 

وی تاکید می‌کند: نظارت بر سایر اقلامی که شاید گران‌تر از قیمت مصوب به گردشگران ارائه ‌شود، مسئولان نهادهای ذی‌ربط پاسخگو هستند، اما در حوزه حمل و نقل اگر گزارشی مبنی بر گرانفروشی و شکایت ارائه شود، حتما با متخلفان برخورد خواهد شد.


ظرفیت‌های مرزی برای توسعه اقتصادی بیله‌سوار 

قدمت گمرک بیله سوار که در زمان اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی برای مدتی تعطیل شده و بعد از استقلال جمهوری آذربایجان دوباره فعال شد به بیش از ۲۰۰ سال می‌رسد. در این گمرک که چندی است شبانه‌روزی شده است ورود به ایران برای آذربایجانی‌ها بدون صدور روادید امکانپذیر است و دسترسی  به مراکز درمانی و خدماتی برای آنها در ایران قابل دسترس‌تر از کشور خودشان است.

به تاکید این مسافران که در نزدیکی بیله سوار ایران و در جمهوری آذربایجان ساکن هستند هزینه درمان با سفر به اردبیل کمتر از سفر به باکو برای آنها تمام می‌شود و این فرصتی که در صورت ساماندهی می‌تواند به ظرفیتی مناسب برای توسعه اقتصادی در مرز استان تبدیل شود.